Woensdagavond 1 oktober was de kick-off, aftrap of hoe men zulks nog meer modieus wil benoemen: de opening van een feestweek waarin het BIMhuis zijn 40-jarig bestaan viert.
Wat een heerlijk podium is het toch met in een van de hoofdrollen de skyline van Amsterdam: het IJ, Nemo, de Rembrandttoren aan de horizon. Treinen, trams en auto's zorgen voor dynamiek in het daardoor nooit statische decor. Alleen al dat is adembenemend.
Het programma was mooi, gevarieerd; het improvisatievermogen van de musicus stond uiteraard centraal. Die hersens van ons, het blijft een wonder waar je nooit op uitgekeken raakt. Tot welk een spectrum aan creativiteit en snelseinen naar hand en voet, kortom improvisatie, zij in staat zijn werd deze avond weer verbluffend geëtaleerd.
Eerst door Kaja Draksler, improvisatietalent op piano, die een studie had gemaakt van de muziek van Cecil Taylor. Zijzelf meanderde vrijelijk en vrolijk waarbij ze zich af en toe over zichzelf leek te verbazen, tussen stride-piano, modern klassiek, ECMmuziek (het platenlabel van de dromerige, "esotherische" muziek) en jazz. Waarbij ze de piano op onconventionele wijze bespeelde en het leek te betreuren dat er geen hogere noten opzaten dan die hele hoge C. Het gortdroge geluid daarvan associeer ik altijd met een klappend gebit of knekels die op elkaar slaan. Niet de alleraangenaamste noot.
Daarna kwam een grote portie virtuositeit en af en toe ook flinke gekkigheid op de sax van Benjamin Herman en op de gitaar der gitaren, de Gretsch, door geniaal schuddebolletje Anton Goudsmit. Goudsmit studeerde summa cum laude af aan het conservatorium, won de Boy Edgarprijs in 2010 en dat hoor je er wel aan af. De gein wordt echter lekker dik uitgesmeerd over de genialiteit, wat lucht geeft. En wat ook zeer besteed is aan Benjamin Herman, als altijd strak in het pak. Maar die strakke vouwen in zijn broek speelde hij er maar bij vlagen uit. Het achterste van zijn tong liet hij niet zien.
De overtreffende trap kwam nog. Het verbluffendst werd namelijk het improvisatietalent gedemonstreerd door het Taksim Trio uit Turkije. Waarbij ook het belang werd aangetoond, ook al improviseer je als een beest, van samenspel en structuur. Een haast organisch op elkaar ingespeeld trio, dat af en toe samensmolt tot één klank. Terwijl het toch drie behoorlijk aanwezige karakters zijn, die blijkbaar sinds enige tijd weer samen door een deur kunnen. Daarvoor was het trio uit elkaar gespat wegens hoog oplopende conflicten.
Een fenomenale klarinettist, Hüsnü Senlendirici, die in zijn land supersterstatus heeft. De steppen van Anatolië worden zó voor je geestesoog getoverd door zijn weidse, weemoedige dan weer scherpe en ophitsende tonen.
Een man die sneller speelt dan zijn schaduw om Lucky Luke te parafraseren, Ïsmael Tunçbilek. Zijn vingers snellen zo watervlug over de snaren van zijn bağlama (langhalsluit) dat ze voor het menselijk oog bijna niet meer te volgen zijn.
Een citherbespeler, Aytaç Dogan, die eruitziet als de uitbater van een dönertent. Zijn mollige handjes plukken razendsnel en stuwen de ritmes flink op en de snaren van zijn kanun laat hij genadeloos knetterhard knallen.
Als elkeen ruimte krijgt voor improvisatie lopen rillingen van genot over je rug.
Hoe klinken ze, het Taksim Trio? Een klein staaltje hoor je vrijdag 3 oktober in "Kunst & Cultuur op Vrijdag", in het eerste uur van Fabiola om 15.04 uur. Soms reist hun muziek langs India in raga-achtig klinkende loopjes op de langhalsluit. Het woord alleen al is zo schitterend en poëtisch: langhalsluit, met lage stem uit te spreken. Wacht tot je de bağlama hoort!
Opeens denderen de vrolijke Spaanse zigeunerrumba's ( denk Gypsy Kings!) langs als vurige volbloedpaardjes. Soms een vleug bouzouki-achtig Grieks: tzadziki wordt cacik. Of de desperaat klagende klarinet maakt het opeens heel klezmer/joods.
Wonderschone muziek levert dat op, geloof me.
Luister ernaar; kom de muziek lenen op de Multimeda afdeling in de OBA aan het Oosterdoksplein. We hebben behalve het Taksim Trio (genoemd naar gelijknamige wijk en plein in Istanbul) nog veel meer mooie Turkse en crossover wereldmuziek maar natuurlijk ook alles van Benjamin Herman en Anton Goudsmit in huis.
Ook hebben wij een keur aan schitterende Turkse films op dvd zoals Once upon a time in Anatolia en Milk, Egg en Honey in huis. Poëtische films waar de muziek van het Taksim Trio heel goed bij zou passen.
Lees meer over wereldmuziek in Metha's muziek.
