Robert van Altena in gesprek met Frits Scholten; senior conservator Beeldhouwkunst Rijksmuseum Amsterdam + bijz.hoogleraar collectievorming VU
U kunt de uitzending hier terugluisteren
Een gebedsnoot is een klein bolvormig object dat is gemaakt als hulpmiddel bij het bidden. Tegelijk is het een sieraad dat aan een rozenkrans werd gedragen. Wanneer je de gebedsnoot opent zie je in beide schaalhelften een in palmhout gesneden religieuze voorstelling. De verinnerlijking van de afgebeelde religieuze episodes moest bijdragen tot een intensivering van de persoonlijke geloofsbeleving.
De gebedsnoot die Frits Scholten bespreekt is gevat in een rijkgedecoreerd zilveren armatuur. Opengevouwen tonen de schalen de voorstellingen De geboorte van Christus en De aanbidding door de drie Koningen. De maker legt in deze voorstellingen relaties met verschillende episodes uit het Oude -en het Nieuwe Testament, op zo’n manier dat de voorstellingen door de gelovige als het ware gelezen kunnen worden. Verschillende scenes samengevoegd in heldere composities in een halfronde schaal met een diameter van 4,8cm!
Frits Scholten deed onderzoek naar deze microsculpturen en hun maker. In Springvossen neemt Scholten de luisteraar mee op een wandeling door deze vijf eeuwen oude micro-wereld. Via de afgebeelde figuren en hun verhalen treden we in de geestelijke voetsporen van de oorspronkelijke eigenaar. Na deze tocht houdt Frits Scholten de weer gesloten gebedsnoot voor ons op om ons via gegraveerde beeltenissen in het zilveren armatuur nader kennis te laten maken met het wereldbeeld van maker en opdrachtgever.
Hier kunt u de gebedsnoot nauwkeuriger bekijken.
Afbeeldingen van andere gebedsnoten vindt u op de site van het Rijksmuseum.
Afbeelding: De aanbidding door de drie Koningen door Adriaan Dirkszn. ca.1520, doorsnede 4,8 cm., collectie Rijksmuseum Amsterdam
