15.00 – 16.00
Gast: Frans Sturkenboom, architectuurtheoreticus
Robert van Altena spreekt in deze uitzending met Frans Sturkenboom over zijn boek De gestiek van de architectuur. Een leerboek hedendaags maniërisme.
In beschouwingen over de verschillende kunstvormen valt weleens de vergelijking met de renaissance. De minimal art uit de jaren zestig wordt in dat verband wel eens genoemd maar ook het vroege modernisme uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Die benamingen lijken heel praktisch in het gebruik. Maar hoe dichter je de benoemde verschijnselen nadert hoe moeilijker het wordt deze te verenigen onder één noemer. Wat verzamelen we onder renaissance, maniërisme en modernisme? Waar ligt de scheidslijn? En is de idee van een harde scheidslijn niet een vergissing, een toegeven aan de menselijke behoefte om dingen vast te leggen die voortdurend in beweging zijn? En is het zinvol historisch zo ver uiteenliggende zaken met elkaar te vergelijken?
Frans Sturkenboom probeert met zijn boek iets te zeggen over de hedendaagse architectuur in de vorm van het werk van bijvoorbeeld OMA, MVRDV, Herzog & Meuron. Hij probeert te duiden wat zich nog onder onze ogen voltrekt. Sturkenboom creëert hiervoor een soort genealogie met bijvoorbeeld laat-moderne architecten als Louis Kahn en Carlo Scarpa en verder afdalend in de twintigste eeuw Frank Lloyd Wright en Le Corbusier. Het werk van deze modernisten brengt hij in verband met dat van voorgangers uit de zestiende en zeventiende eeuw als Francesco Borromini en twee van de vele architecten van de Sint Pieter Carlo Maderno en Michelangelo.
De concepten waarvan Sturkenboom zich bedient ontleent hij aan de architectuurtheorie, de filosofie en in ruimere zin aan de cultuurgeschiedenis. Deze genealogie tekent zich af tegen de norm van de hoog-renaissance, en de norm ook van wat wel eens als zijn latere afspiegeling wordt gezien, het modernisme.
‘Gestiek’ en ‘maniërisme’ zijn de twee termen die de schrijver met ons deelt in titel en ondertitel. De historische variant van het maniërisme laat zich al moeilijk vatten dus wat zouden de contouren zijn van een hedendaagse variant? En gestiek? Frans Sturkenboom heeft een hoop uit te leggen en hij doet dit met overgave. Met zijn boek De gestiek van de architectuur deelt hij met ons, ook in schrijfstijl, een viering van het maniërisme in de architectuur tot in onze tijd.
Foto: Frans Sturkenboom, De gestiek van de architectuur (ArtezPress, 2017) , ontwerp Josse Pyl.
Vorige uitzending: kunstenaar Lily van der Stokker. N.a.v. haar tentoonstellingen ‘Friendly good’ in het Stedelijk Museum en ‘Here, here and here’ bij galerie Van Gelder.
Volgende uitzending: Wjm Kok, schilder n.a.v. zijn presentatie bij galerie Van Gelder.
Alle Springvossen-uitzendingen
Eindredactie en presentatie: Robert van Altena
Contact: springvossen@gmail.com
Springvossen op Facebook
Muziek:
- ‘Blues In Orbit [aka Tender)(alternate take]’, Duke Ellington, album ‘Black, Brown and Beige’ (1958).
- ‘Raise Four’ Thelonious Monk, album ‘Underground (1968)’.
