Gasten: ontwerper Piet Gerards & schrijver Nicolaas Matsier
In deze aflevering gaat Robert van Altena in gesprek met Nicolaas Matsier en Piet Gerards over avant-garde filmer, schrijver en uitgever Stefan Themerson naar aanleiding van een verloren gewaande film en een juist verschenen boek. Het boek is een monografie over Stefan Themerson. In 2019 verscheen al een monografie over zijn vrouw, tekenaar Franciszka Themerson. Beide boeken zijn vormgegeven door Piet Gerards en Stephan de Smet. De lang verloren gewaande film is ‘Europa‘ (1932). ‘Europa’, de meest geruchtmakende film van Franciszka en Stefan Themerson, werd in 2019 teruggevonden in een archief in Berlijn. ‘Europa’ werd onlangs vertoond in EYE met speciaal voor de film gecomponeerde muziek van Lodewijk Muns.
.
In 1949 richten Stefan en Franciszka Themerson de Gaberbocchus Press op, natuurlijk om hun eigenzinnige werk uit te geven maar ook dat van verwanten als Alfred Jarry, Kurt Schwitters en Raymond Queneau.
Stefan Themerson (1910-1988) is schrijver en uitgever. Zijn leven lang heeft hij samengewerkt met zijn vrouw Franciszka Themerson (1908-1988). In de jaren dertig waren zij dè avant-garde filmers van Polen. Zij zetten in de tweede helft van de jaren ’30 hun werk voort in Parijs. Wijken om het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog uit naar London en maken daar nog twee films. Daarna richt Stefan zich op het schrijven van romans, verhalen en essays, en Franciszka op het tekenen en illustreren. In 1949 richten zij de Gaberbocchus Press op, natuurlijk om hun eigenzinnige werk uit te geven maar ook dat van verwanten als Alfred Jarry, Kurt Schwitters en Raymond Queneau.
.
NICOLAAS MATSIER had in 1979 een lang interview met Stefan Themerson, een bijzonderheid omdat Themerson interviews doorgaans leek te saboteren. Een interview zag hij voornamelijk als een ongewenste belemmering die hij toch af en toe en tot op zekere hoogte meende te moeten accepteren. Hij sprak liever via zijn boeken. Het Matsier-Themerson interview verscheen in Vrij Nederland. Dit interview is opgenomen in de monografie over Stefan Themerson. Nicolaas Matsier vertaalde meerdere boeken van Stefan Themerson zoals ‘Logica, etiketten en vlees’ (De Bezige Bij , 1979) en ‘Woeff Woeff en ander proza’ (De Bezige Bij, 2003) (bezorgd door Nicolaas Matsier en K.Michel). In 2014 was Nicolaas Matsier al eens te gast bij Springvossen voor een uitzending over de Themersons n.a.v. het verschijnen van ‘Unposted Letters‘ (Gaberbocchus & De Harmonie, 2013).
PIET GERARDS kwam eind jaren ’70 ook in contact met de Themersons. Hij initieerde meerdere publicaties zoals Stefan Themerson, ‘Kurt Schwitters on a time-chart‘ (Huis Clos, 1998) en ‘Biografie van een uitgeverij/biography of a publishing house. Stefan & Franciszka Themerson & Gaberbocchus‘ (Huis Clos, 2017) met teksten van Walter van der Star, Jasia Reichardt en Nick Wadley. Gerards maakte ook de tentoonstelling ‘Tekeningen, boeken, foto’s schilderijen, films & de Gaberbocchus Press. Stefan & Franciszka Themerson‘ in Galerie Signe, Heerlen (herfst 1998).
.
.
.
.
Springvossen is ook te beluisteren onder AmsterdamFM op de diverse podcast platforms (te vinden via linktree) & op Salto Amsterdam.
.
Foto: Stefan Themerson (Bron: Wiki Commons).
<> alle afleveringen
EINDREDACTIE: ROBERT VAN ALTENA
CONTACT: SPRINGVOSSEN@GMAIL.COM
.
MUZIEK
Opening: Anton Webern, ‘Variationen’, Op.27, II. Sehr schnell (1936) door Michuko Uchida – piano. Album: Schoenberg – Berg – Webern. Michuko Uchida en het Cleveland Orchestra o.l.v. Pierre Boulez (2000, Philips)
Slot: Thelonious Monk, ‘Raise Four’ met Thelonious Monk – piano, Charlie Rouse – tenor saxophone, Larry Gales – bass, Ben Riley – drums. Album: Thelonious Monk, ‘Underground’ (1968, Columbia Records)
