Gast: John Snijders doceert uitvoeringspraktijk aan de faculteit Muziek aan Durham University (UK), hij is pianist en artistiek leider van het Ives Ensemble*.
Robert van Altena gaat in deze aflevering in gesprek met John Snijders over zijn onlangs verschenen boek ‘Ixion. Morton Feldman, Notation, Performance Practice and Jackson Pollock’ (Marmalade Publishers of Visual Theory, London 2023)
In 1958 vroeg choreograaf Merce Cunningham aan Morton Feldman muziek te schrijven voor ‘Summerspace’, een dans waar hij aan werkte voor een festival in de zomer van dat jaar. Feldman schreef daarop in de door hemzelf ontwikkelde rasternotatie het stuk ‘Ixion’. Robert Rauschenberg maakte het ontwerp voor het decor en de kleding van de dansers.
Morton Feldman begon in de jaren 50 met het schrijven van dergelijke grafische partituren. Hij verving het conventionele notenschrift met een uit de losse hand getekend raster waar hij summiere informatie invoerde als bijvoorbeeld de hoeveelheid te spelen noten per rasterblokje en bij benadering welk register hij in gedachten had. Dit gaf de componist en de musici een enorme vrijheid waardoor er een nieuwe klankwereld onderzocht kon worden.
Opvallend genoeg was Morton Feldman op het idee gebracht door het werk van de schilders waar hij mee omging, de abstract expressionisten, en in het bijzonder het werk van Jackson Pollock.
Het eerste schetsje maakte Feldman in 1951 tijdens een bezoek aan John Cage. Cage zei daarna op een wandeling tegen Feldman dat er een grote opdracht voor hen in het verschiet lag. Met zijn grafische partituren had Feldman de componist een enorme vrijheid gegeven, nu was het aan hen om de mogelijkheden van die nieuw gewonnen vrijheid te ontdekken.
*Aankomende concerten van het Ives Ensemble:
- 19 november 2023 16:00 – Podium Marzee, Nijmegen
- 30 november 2023 20:15 – Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam
Springvossen is ook te beluisteren onder AmsterdamFM op de diverse podcast platforms — te vinden via Linktree — & op Salto Amsterdam.
Foto: een blad van de grafische partituur ‘Ixion’ (1958)van Morton Feldman
<> alle afleveringen
EINDREDACTIE: ROBERT VAN ALTENA
CONTACT: SPRINGVOSSEN[at]GMAIL.COM
MUZIEK
Opening: Anton Webern, ‘Variationen’, Op.27, II. Sehr schnell (1936) door Michuko Uchida – piano . Album: Schoenberg – Berg – Webern. Michuko Uchida en het Cleveland Orchestra o.l.v. Pierre Boulez (2000, Philips)
Slot: Thelonious Monk, ‘Raise Four’ met Thelonious Monk – piano, Charlie Rouse – tenor saxophone, Larry Gales – bass, Ben Riley – drums. Album: Thelonious Monk, ‘Underground’ (1968, Columbia Records)
