Gast: Hans van den Berg, vertaler & natuurkundige.
Na 10 jaar en 400 afleveringen van Springvossen deze maand een selectie uit het programma archief.
Deze week: aflevering 73 uitgezonden op 20 november 2012.
Robert van Altena spreekt met Hans van den Berg over het door hem vertaalde Dialoog over de twee voornaamste wereldsystemen van Galileo Galilei (Athenæum, Polak & Van Gennep, 2012).
Het heeft bijna 400 jaar geduurd maar de Dialogo van Galilei Galilei (1564-1642) bestaat nu in een Nederlandse vertaling dankzij Hans van den Berg en zijn uitgever. Het is een boek waarin wetenschap, geschiedenis, literatuur en zelfs theater in samenkomen.
In Dialoog. Over de twee voornaamste wereldsystemen bespreken drie mannen; Salviati, Sagredo en Simplicio verspreid over vier dagen de argumenten voor en tegen de ideeën van Claudius Ptolemæus (90-168) en Nicolaus Copernicus (1473-1543) over de inrichting van het heelal. Volgens het systeem van Ptolemaeus bevindt de Aarde zich in rust en draaien de zon en de overige hemellichamen om de Aarde. Volgens het systeem van Copernicus is de zon het centrum van het heelal en draait de Aarde haar dagelijkse ronde om haar as en haar jaarlijkse ronde om de zon.
.
In zijn nog altijd zeer aan te raden boek ‘De mechanisering van het wereldbeeld’ merkt E.J. Dijksterhuis hier over op: ‘Na een stilstand van circa veertien eeuwen zet zich de onwikkeling van de astronomie te Frauenburg [waar Copernicus werkte, RvA] voort op het punt, waarop zij te Alexandria was blijven staan.’
In het beschaafde herengesprek van Galileo Galilei wordt er serieus gesproken, gelachen, gespot en behendig gemanoeuvreerd om de regels van de censuur. Er staat veel op het spel. Galilei verkondigt in dit geschrift zijn bevindingen over de theorie van Copernicus. Maar wat bij Copernicus alleen nog theorie is dat kan Galilei ondersteunen met waarneming. Nadat aan het begin van de 17e eeuw in Middelburg de telescooop is uitgevonden verbetert Galilei het instrument zodanig dat hij goede waarnemingen kan doen van bijvoorbeeld de maan.
Galileo Galilei betaalt een hoge prijs voor de publicatie in 1633 van zijn dialogen. Hij neemt het op voor een visie die ingaat tegen de overtuigingen van de kerk en schoffeert en passant Paus Urbanus VIII in de afsluitende alinea’s van zijn boek. Hij krijgt een levenslang publicatieverbod en huisarrest opgelegd door de Inquisitie.
.
.
.
N.b.: In Rijksmuseum Studio vind u een mooie hemelkaart met de stelsels van Ptolemaeus, Brahe, Copernicus en Descartes.
.
.
.
Springvossen is ook als podcast te beluisteren onder AmsterdamFM via verschillende platforms waaronder iTunes / Podcasts en Spotify.
Foto: omslag Galileo Galilei, ‘Dialoog over de twee voornaamste wereldsystemen’ (Athenæum, Polak & Van Gennep, 2012).
.
<< vorige aflevering: Frits Scholten, hoofdconservator beeldhouwkunst Rijksmuseum.
>> volgende aflevering: Germaine Kruip, beeldend kunstenaar.
<> alle afleveringen.
.
Eindredactie: Robert van Altena
Contact: springvossen@gmail.com
Springvossen op Facebook & Instagram
.
Muziek
Opening: Leoš Janáček ‘Introduction’, ‘Nursery Rhymes’. CD ‘Janáček choral works’ van Capella Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss (Harmonia Mundi), opgenomen in 2010 in De Waalse Kerk, Amsterdam.
Slot: Thelonious Monk, ‘Raise Four’ met Thelonious Monk – piano, Charlie Rouse – tenor saxophone, Larry Gales – bass, Ben Riley – drums. Album: Thelonious Monk, ‘Underground’ (1968) Columbia Records.
More Berichten for Show: Springvossen
