Een verzoeknummer van Fabiola opent Kunst & Cultuur op Vrijdag want geloof me, een Fabiola Veerman kan je niets weigeren. Vooral toen ik de achterliggende verklaring hoorde. Natuurlijk, gráág zelfs meissie: C.W. Stoneking met ” The Love me or die”. Leuk, die man was ik alweer vergeten maar die draaide ik vroeger toen ik nog werkte wel eens op de sindsdien jammerlijk teloorgegane muziekafdeling van de OBA.
Een charmant rammelend amalgaam van blues maakt Stoneking, opgepept met een flinke scheut calypso, New Orleans jazz, oude blaaskapellen plus een kruidige snuif ‘hoodoo’-magie- hierover later meer. Alles door een filter getrokken dat als het ware een oud patina over de muziek legt. Of die aan kwam waaien vanuit de jaren 20 van de vorige eeuw.
C.W. Stoneking, zijn naam klinkt ook al als die van een ouwe verweerde knakker, die halfblind met een krakkemikkige gitaar op zijn veranda ontzettend de blues zit te hebben. Schets dan ook mijn verbazing toen ik zag wie C. W. Stoneking is: een behoorlijk bleke jongeman uit de outback van Australië, het afgelegen Northern Territory. of all places! Een melkmuiltje nog haast, met een hevige passie voor de blues en aanpalende muziek.
Voodoo en hoodoo, waarover Stonekings song handelt, beiden staken ze over van West Afrika naar de Amerika’s. Deze religie en cultuuruiting namen de Yoruba ooit als Juju mee vanuit Afrika. Zij waren tot slaaf gemaakt door West-Europeanen, waaronder onze bloedeigen voorvaderen, om het werk van de autochtonen van de Amerika’s, de ‘Indianen’, over te kunnen nemen. Die werden namelijk in rap tempo over de kling gejaagd als ze al niet eerder stierven door ziektes die de witte mannen meenamen. Of ze gaven door gedwongen slavenarbeid uitgeput de geest.
Dus werden de Yoruba ‘gehaald’ en gedwongen onder erbarmelijke omstandigheden het werk over te nemen op de suikerriet-, koffie- en katoenplantages in de Cariben en het zuiden van de Verenigde Staten.
Daar leeft tot de dag van vandaag hun Juju voort in de vodou/ voodooreligie, vooral op Haïti, de Dominicaanse Republiek, Cuba en in New Orleans en omstreken, Louisiana.
De muzikale erfenis van de Yoruba klinkt ook nog steeds door in muziek uit die contreien. De sterke percussie, opzwepend tot trance, de vraag en antwoordkoren, het vermengde zich met de klassiek muziek van de Fransozen en de flamenco van de Spanjaarden. Met een fantastisch bonte muziekwaaier tot gevolg, variërend van blues naar reggae naar calypso naar jazz naar New Orleanskoper naar salsa naar cumbia naar winti naar kaseko en zo kan ik eindeloos doorgaan.
Het golfde maar door tot het zelfs een bleke bluesman uit de outback, Down Under bereikte die er weer zijn geheel eigen smaak aan meegaf.
Het lied zelf nu. Het is niet “Love me or die”, op zich al omineus genoeg. Het is “THE Love me or die”. Hmmm, wat is dit? De tekst bestuderend kwam ik ‘hoodoo’ tegen. Met ‘Hoodoo’ legt men een bezwering aan iemand op door middel van objecten die men ‘oplaadt’ met krachten, vaak van de afdwingende soort. Om met de bekendste hoodoosong te spreken: “I put a spell on you” *. Ik prik een speld in jou of beter gezegd: in het poppetje dat jou moet voorstellen. Als je je baas of buurman iets slechts toewenst. Of als je een vrouw begeert en zij jou niet, dan moet je maar kwaadschiks haar zien te krijgen met behulp van een hoodoo.
In deze song ziet mooie Matilda ( de calypsoMatilda van Harry Belafonte springt in gedachten) de protagonist niet staan zodat hij zijn toevlucht neemt tot een “Love me or die’-hoodoo die hij onder haar huis begraaft. Helaas pakt ‘de love me or die’ veel krachtiger uit dan hij wenste, hij heeft die ouwe shit niet goed toegepast: ze krijgt ’39’, zo ernstig dat er een priester aan te pas moet komen en op gegeven moment loopt haar moeder in het zwart achter de ‘meatwagon’ aan. Oh jee, nu zal hij boeten en branden in de hel vanwege die slechte hoodoo van ‘m. Dat komt er nou van!
Daar komt dan als hekkensluiter ook Dr John langs: “I been hoodood”. Dr. John die zijn artiestennaam ontleende aan die van een vrijgemaakte slaaf, een voormalige prins uit Senegal, die ooit van Haïti naar New Orleans verkast was en de praktijk van medicinaal en spiritueel genezer uitoefende door middel van hoodoos, door hem ‘grisgris’ genoemd- niet geheel toevallig ook de titel van de good Dr.’s eerste album. De Senegalese Doctor John bezat volgens overlevering 15 vrouwen en een vijftigtal kinderen, zijn hoodoos werkten als een tierelier kun je dus wel stellen, in ieder geval voor hem zelf. De man had een fascinatie voor slangen en reptielen, alsmede doodshoofden en opgezette schorpioenen. Temidden van deze spookachtige attributen maakte de ‘heler’ zijn ‘grisgris’ die zijn klanten zouden moeten beschermen tegen kwade invloeden van buitenaf. Parafernalia die Dr. John (Mac Rebennack) zichzelf dan ook toeëigende voor zijn shows.
Dr. John wilde zijn muziek als het ware inzetten als ‘grisgris’ voor zijn fans, als voodoo medicijn. Wat niet wegnam dat hij zelf kennelijk ook wel eens een hoodoo aan zijn broek kreeg!
En wat betreft het verzoeknummer van Fabiola? We strepen gewoon ‘or die’ uit de titel en bestempelen deze hoodoo tot witte magie!
* Ik koos dit keer voor de mooie Nina Simone versie in plaats van het knettergekke origineel van Screamin’ Jay Hawkins
Lees meer over Voodoo en trance, Dr John, Haïti en Nina Simone in Metha’s Muziek
