15:00 – 16:00
Gast: Erik Hinterding, conservator prenten Rijksmuseum.

Robert van Altena spreekt in deze uitzending met Erik Hinterding over een aantal prenten van Rembrandt ter gelegenheid van de door hem samengestelde tentoonstelling ‘Alle Rembrandts‘ die t/m 10 juni is te zien in het Rijksmuseum.

Het onderwerp van gesprek is de prent ‘De drie kruisen’ (1653). Als contrapunt heeft Erik Hinterding  ‘De predikende Christus’ uitgekozen, beter bekend als ‘De Honderdguldenprent’ ( ca. 1646 – ca. 1650).

Foto’s (in hoge resolutie) van deze werken kunt u hier bekijken op de voortreffelijke website van het Rijksmuseum.

Onlangs verscheen het boek ‘Rembrandt x Rijksmuseum‘, de catalogus met alle werken van Rembrandt die nu te zien zijn in het Rijksmuseum. De woordeloze voorkant van de omslag van het boek toont ons wat het boek te bieden heeft. Ontwerper Irma Boom koos hiervoor een detail van een prent van Rembrandt met bestaande uit arceringen: strakke en wat lossere kortere arceringen waarmee gebogen en golvende lijnen worden gesuggereerd. Het staande vlak wordt diagonaal in tweeën gedeeld door de reeks strakke en vrijwel parallelle maar onregelmatig gespatieerde lijnen die in dichtheid toenemen naar de linkerbovenhoek.

.

Na wat bladeren door het boek wordt de bron van de uitsnede gevonden. Het is de prent ‘De drie bomen‘ uit 1643. De strakke lijnen suggereren een regenbui die door de wind het beeldkader uit wordt gedreven. De woelige arceringen vormen, nu het gehele landschap zichtbaar is, een rijzige wolkenpartij aan de linkerkant van de afbeelding boven de lage horizon. Het lijkt een reusachtig personage dat in gesprek is met op het eerste gezicht drie prominenter figuren. Deze figuren staan meer op de voorgrond aan de rechterkant van het landschap op een voorzichtige helling die hen optilt ten opzichte van het lage vlakke land en de stad — die geheel ter linkerzijde deemoedig aan de horizon hangt aan de voet van de machtige wolkenpartij. Dit zijn de drie bomen uit de titel van de prent die vanaf hun verhoging tezamen veelstemming spreken, het hoogste woord voeren, met hun beweeglijk babbelend gebladerte.

‘De drie bomen’ en ‘De drie kruizen’: het is aantrekkelijk te denken aan de mogelijkheid van een dieper verband tussen de werken, voorbij de rekenkundige rijm. Maar de gelegenheid die deze beelden hier naast elkaar plaatst suggereert een verband dat er niet noodzakelijk is. Dat hoeft ons er niet van te weerhouden om met de suggestie onze blik te informeren en te verrijken.

Als bescheiden accidenten ontdekken we verspreid over het landschap; een herder en zijn vee, een vissend duo links op de voorgrond, een vrijend stel in het struikgewas onder de bomen, een voerman die met gevulde wagen over de heuvel trekt. Allen gaan hun dagelijkse gang, schijnbaar onaangedaan door de atmosferische beroering, maar toch als deel van een geheel.

Rudi Fuchs schreef al ‘het is geen statige catalogus maar een boek’. Het is een boek waarin je het werk van Rembrandt aandachtig kunt lezen en dus ook, temidden van de driehonderd prenten, de werken die in deze uitzending worden besproken:  ‘De drie kruisen’ en de ‘Honderdguldenprent’.

Hier vind u de bespreking van het boek door Rudi Fuchs.

Bij de opening van de tentoonstelling verscheen Rembrandt biografie van een rebel van Jonathan Bikker.

Het gedicht dat aan het begin van de uitzending wordt voorgelezen: ‘Portret van Rembrandt’ van H.H. ter Balkt naar een portret van Rembrandt geschilderd door Jan Lievens (1607-1674) (uit: ‘Hee hoor mij ho simultaan op de brandtorens. Verzamelde gedichten (De Bezige Bij, 2014)).

Afbeelding: ‘De drie kruisen’ (1653) derde staat, droge naald en burijn, met plaattoon, h 387mm × b 455mm, Rembrandt van Rijn. Collectie Rijksmuseum.

Vorige uitzending

: Beeldend kunstenaar Vincent Verhoef.

Volgende uitzending: Beeldend kunstenaar Morgan Betz

ALLE SPRINGVOSSEN UITZENDINGEN

Eindredactie en presentatie: Robert van Altena

Contact: springvossen@gmail.com

Springvossen op Facebook