Springvossen 9 mei | Merlijn Hurx

Robert van Altena in gesprek met architectuurhistoricus Merlijn Hurx winnaar van de Karel van Manderprijs 2016 met zijn boek ‘Architect en aannemer. De opkomst van de bouwmarkt in de Nederlanden 1350-1530‘. De Karel van Manderprijs wordt ‘uitgereikt aan baanbrekende kunsthistorische publicaties die het zicht op (een deel van) de kunstgeschiedenis veranderen’ .

Evert Spoorwater, Godevaert de Bosschere, Antonis I Keldermans, Rombout II Keldermans, de kans is groot dat u nog nooit van hen hebt gehoord. Toch bent u waarschijnlijk wel bekend met hun werk. Zij zijn de ontwerpers en/of bouwmeesters van vele kerken, stadhuizen en andere monumentale bouwwerken die al eeuwen gezichtsbepalend zijn in steden in Nederland en België.

Evert Spoorwater was o.a. verantwoordelijk voor het ontwerp en de bouw van de Sint-Bavo in Haarlem. Antonis I Keldermans was bouwmeester van de Oude en de Nieuwe Kerk in Delft en de Oude en Nieuwe Kerk in Delft. De totstandkoming van deze grote bouwwerken kon enkele generaties beslaan.

Kenmerkend voor deze bouwmeesters is dat zij niet exclusief verbonden zijn aan één bouwloods. Antonis I Keldermans bijvoorbeeld ontwerpt en bouwt behalve in Alkmaar ook de Markiezenhof te Bergen op Zoom, de Grote Kerk in Veere en de Sint-Laurenskerk in Alkmaar. Deze bouwwerken zijn het werk van vele handen. Toch onderscheiden genoemde heren zich met hun werkzaamheden. Zij behoorden tot de eerste zelfstandige ontwerpers/architecten in de Nederlanden.

Merlijn Hurx richt zich in zijn boek niet alleen op het werk van enkele individuen, hij laat ook zien hoe de bouw werd georganiseerd op bovenregionaal niveau, waardoor het ontstaan van een specialistisch netwerk zichtbaar wordt dat nieuwe mogelijkheden bood voor opdrachtgever en ontwerper. Hurx laat ook zien dat deze organisatievormen soms doorwerken tot in onze huidige bouw- en ontwerppraktijk.

Merlijn Hurx is werkzaam als universitair docent middeleeuwse architectuurgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht. In 2010 promoveerde hij aan de Faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Delft op zijn onderzoek naar het ontstaan van het architectenvak in de Lage Landen.

(RvA)

Vorige uitzending: Een gesprek met vertaalster Yolanda Bloemen en cultuurhistoricus Floris Meens over de gedichten van Pier Paolo Pasolini t.g.v. het verschijnen van de dichtbundel ‘De nachtegaal van de katholieke kerk’ bij uitgeverij Huis Clos.