Fijn hoor, als er een kunstenaar of performer te gast is bij Fabiola Veerman in Kunst & Cultuur op Vrijdag met roots (ouders/ voorouders) ergens ver weg van hier. Dan kan ik er weer lekker wat niet-westerse muziek tegenaan gooien. Wie weet houden Fabiola’s gasten he-le-maal niet van die muziek uit het voorouderlijk land en klinkt die muziek hen net zo vreemd in de oren als iemand geboren en getogen in de Jordaan. Hm, niet echt een steekhoudende vergelijking want Jordanezen hadden Franse voorouders…
Enfin, even groot is echter de kans dat ze er wel van houden en dat ze die muziek al thuis bij hun ouders meekregen en dan is zo’n klein hoekje ‘thuis’ tijdens een radio uitzending hopelijk even aangenaam en gastvrij.

Dus trakteer ik Kaweh Modiri, schrijver/filmer met Iraanse roots, mezelf en u, luisteraar op zoete arabesken uit Iran, die heerlijk alle hoekjes van je oren kietelen in toonschalen, zo anders dan de onze.
Reis op de muziek mee naar onbekende oorden. Ogen dicht en fantaseren maar. Ruik kaneel en nootmuskaat. Proef de granaatappelpitjes. Verhalen uit duizend-en-een nacht contreien maar dan anders.

Iran heeft een geweldige muziektraditie, die al op een verfijnd hoogtepunt stond toen onze voorouders nog slechts jaagden en verzamelden in de moerasdelta. Lees daarover meer in Metha’s muziek.
De Iraanse zangeres die dit uur inluidt is Susann Deyhim, geboren en getogen in Iran. Zij had daar een mooie carrière opgebouwd als danseres in het Perzisch Nationale Ballet.  Twee jaar voor het uitbreken van de Iraanse Revolutie was zij echter al -met vooruitziende blik lijkt het- naar Frankrijk afgereisd waar ze danste bij het gezelschap van vermaard choreograaf Maurice Béjart. Daarna verkaste ze naar New York waar ze zich in de avant gardekringen zeer wel thuis voelde. Ze deed diverse dans- maar gaandeweg steeds meer muzikale projecten met musici als Bill Laswell, Ornette Coleman en Peter Gabriel.
Haar muziek is een mengeling van muziek uit het oude Perzië of zelfs India met het nieuwe electronische pop- en jazzidioom. Zoals traditionele Perzische zangers én jazz musici als bijvoorbeeld John Coltrane improviseert zij ook veel en vrijelijk. Dat resulteert in bijzondere zang als een reis die je onderneemt met Susann als reisleidster. Pak haar uitgestoken hand en ga mee.

Het tweede lied wordt gezongen door Mohsen Namjoo. een singer-songwriter uit Iran die ook wel het predikaat “een soort Iraanse Bob Dylan” opgeplakt krijgt doordat hij zijn teksten doorspekt met veel ironie en sarcasme. Daar ik helaas het Farsi niet machtig ben kan ik die vergelijking niet toetsen maar zijn vrij opmerkelijke kapsel doet wel -in de verte misschien enigszins- aan Bobbie Zimmermans vroegere krullenbol denken. Zijn muziekstijl is wat meer op westerse oren gericht, klinkt niet ‘vreemd’ maar melancholiek en zelfs een beetje chansonachtig. Hij put net als Susann Deyhim ook uit de rijke schatkamer van de Perzische poëzie naast teksten van eigen hand.
Mohsen Namjoo, wiens muziek de soundtrack vormt van Modiri’s film Bodkin Ras, heeft zijn toevlucht ook gezocht in het westen, want hij heeft een gevangenisstraf van 5 jaar tegen hem horen eisen in Iran wegens het in de ogen van het regime belachelijk maken van een sutra uit de Koran in een van zijn liederen. Ondanks zijn spijtbetuigen is het vonnis niet ingetrokken dus een terugkeer naar Iran zit er voor Namjoo even niet in. Tenzij hij vijf jaar wil zitten…

Om een beetje in dezelfde oosterse sfeer te blijven nog twee songs waar Natasha Atlas de vokalen voor haar rekening neemt. Transglobal Underground, een samenwerkingsverband tussen kinderen van immigranten uit India, Afrika en een in Londen aangespoelde Belgische met roots in de Maghreb en het Midden Oosten, Natasha Atlas, die ook het Kunst & Cultuur-uur afsluit.

Meer over Iraanse muziek, lees het in Metha’s Muziek